Ekonomik Bakış

[HKAYIKCI]

Dün borsaya yapılan satış baskısıyla diğer piyasalardan ayrışmasını...
Döviz ve faiz cephesindeki anlamsız yükselişin nedenlerini anlatan güzel bir yazı..



Yabancılardan Merkez Bankası'na 'faizi yükselt' baskısı17.04.2008


Uluslararası yatırım bankaları, dolar kurundaki yükselişi gerekçe göstererek Merkez Bankası'nın faizleri artırması gerektiği telkininde bulundular. Uzmanlara göre ise ekonomide faiz artırımını gerektirecek bir zemin yok.

Dünya genelinde artan gıda ve enerji fiyatları nedeniyle enflasyonla mücadelesi gün geçtikçe zora giren Merkez Bankası'na, bugün toplanacak Para Politikası Kurulu (PPK) öncesinde Macaristan, Romanya, Güney Afrika ve ızlanda'nın yaptığı gibi faizleri artırması yönünde telkinler başladı. Uluslararası yatırım bankası Lehman Brothers ve The Royal Bank of Scotland, dolar kurunun 1.3324 YTL'ye çıktığı dün, ard arda yaptıkları açıklamalarda, liranın değer kaybına dikkat çekerek, Merkez Bankası'nın faiz artırımı yapması gerektiği uyarısında bulundular. Söz konusu yorumları "Merkez Bankası'na baskı yapıyorlar" şeklinde yorumlayan bazı uzmanlar ise, ekonomide faiz artırımını gerekli kılacak bir tablo olmadığı görüşünü dile getirdiler. Merkez Bankası'nın liranın üzerindeki tüm baskılara rağmen bugünkü toplantısında faizlerde bir değişiklik yapması beklenmiyor.

Dolar 1.33 YTL'ye yükseldi
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un (S&P) gelişmekte olan ülkelerin çoğunda not artırımdan daha fazla not indirimi olabileceğini açıklaması ve tüketici güven endeksi ile uluslararası net doğrudan yatırımlarda görülen ciddi azalmaların ardından dün dolar ve faizde sert yükselişler yaşandı. Bankalararası piyasada önceki gün 1.3120 YTL'den kapanan dolar kotasyonları, 1.3324 YTL'ye kadar yükseldi. Dolar kotasyonları daha sonra 1.3235 YTL'ye geriledi. Bono piyasasında ise faiz yüzde 18,75'e çıktı.
ABD'den gelecek yoğun veri akışı ve bilanço haberlerine odaklanan piyasalarda dolar ve faizde dün yaşanan bu yükselişlerin ardından bazı uzmanlar, liranın değer kaybının artarak sürmesi halinde Merkez Bankası'nın, tıpkı Macaristan, Romanya, Güney Afrika ve ızlanda faiz artırımına gitmek zorunda kalabileceği uyarısında bulundular. Reuters'de yer alan bir habere göre, The Royal Bank of Scotland Makroekonomi Stratejisti Lucy Bethell, liranın değer kaybının süreceğini ve enflasyondaki artışın devam edeceğini belirterek, Merkez Bankası'nın mayıs ayında faiz oranlarını artırabileceğini söyledi. Bethell yayınladığı raporda, "Dolar/YTL'nin eylül sonuna kadar 1.4250 seviyesine yükseleceğini ve faiz oranlarının 2 puan artırılabileceğini tahmin ediyoruz" dedi.

Lehman: Faiz artmalı
Lehman Brothers da dün yayınladığı raporda, Merkez Bankası'nın bir an önce faiz artırımına gitmesi gerektiğini yazdı. Raporda, PPK'nın bugünkü toplantısına dikkat çeken Lehman Brothers Başekonomisti Tolga Ediz, "Merkez Bankası'nın para politikasının sıkılaştırmasının zamanı çoktan geldi" değerlendirmesinde bulundu. Raporda, Merkez Bankası'nın bugünkü toplantısında faizleri 1 puan artırarak piyasaların önünde olduğunu ve enflasyonla mücadelede ciddiyetini gösterebileceği belirtilerek, "PPK şimdi adım atmazsa, YTL daha fazla değer kaybettiğinde faizleri daha yüksek oranda artırma riskini alıyor. Toplantı öncesinde YTL'nin değer kaybının artması yarın parasal sıkılaştırma olasılığını artıracaktır" denildi. Raporda faiz artırımlarının bir an önce başlamasına gerekçe olarak, enflasyon beklentilerindeki bozulma gösterildi.
şu anda Merkez Bankası'nın faizleri artırmasını gerektirecek bir durum olmadığını ifade eden Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar Müdürü Ali ıhsan Gelberi, şu bilgileri verdi: "Merkez Bankası üzerinde bir baskı yaratılmaya çalışılıyor olabilir. Enflasyondaki yükseklik tamamen gıda ve enerji fiyatlarından kaynaklanıyor, bunu da faiz artırarak kontrol edemez. ıç talep de yüksek değil. Yani artırım için hiçbir gerekçe yok. Faiz artırımı için tek bir gerekçe, kur aniden fırlarsa yabancı çıkışını önlemek için olabilir. Ama şu anda da gözüken öyle bir durum yok, olursa da spekülatif amaçlı olacaktır. Ekonomik veriler ve piyasadaki likidite durumu da bunu teyit etmiyor. "

Pozisyonlarına bakıyorlar
Merkez Bankası'na baskı yapıldığını belirten Akbank Hazineden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Reşit Toygar ise "Bazı kurumlar ekonomik verilere bakmadan kendi çıkarları neyse ona göre yorum yapabiliyorlar bazen" dedi. Bu durumu "Ellerindeki bonoları sattılarsa, dövizde de pozisyon açacaklardır. Merkez Bankası faizi artırsın da dövizi satıp bono alalım diye düşünüyorlardır" şeklinde özetleyen Toygar, "şu anda faiz artırımı gerektirecek bir durum yok, çünkü Türkiye'de ekonomi çok ciddi biçimde yavaşlıyor. Enflasyondaki yükseliş dünya gıda ve enerji fiyatlarından kaynaklanıyor. Kurda yaşanan da bir düzeltme" diye konuştu.

Toygar ve Gelberi dışında da bazı uzmanlar Merkez Bankası'nın faiz artırmasının ekonomide daha da kötüye gidişin anlamına geleceği için bono faizlerini yükselteceğini belirterek, "Bu yüksek faizden tekrar giriş yapacaklar. Bu kez faizler tekrar gerileyecek ve kâr edecekler" uyarısında bulundular. Birçok uzmana göre, faiz artırımı Merkez Bankası'nın başvuracağı son çare. Merkez Bankası'nın faiz artırımdan önce başvuracağı başka çareler olduğunu hatırlatan uzmanlar, önce günlük döviz alım ihalelerine ara verileceğini, gerekirse de piyasaya doğrudan müdahalede bulunabileceğini ifade ettiler