Ekonomik Bakış

Tails from the dark side... (31-10-08)

Volatilitenin nispeten bir miktar azaldığı ve piyasalardaki sakinleme
sürecinin devam ettiği bir günü geride bıraktık. Haftanın son işlem
gününün maddelerine bakarsak;
1- Avusturya'nın halka açık en büyük bankası Erste Bank da Avusturya
Hükümeti'nden 4 milyar dolara yakın bir tutarda sermaye desteği
alacağını açıkladı.
2- Dün öğle saatlerinde açıklanan Deutsche Bank karı 435 milyon EUR
ile analistlerin 154 milyon EUR'luk zarar beklentisinden çok daha iyi
şekilde gerçekleşti.
3- Daha önceki raporlarımızda bahsettiğimiz IMF'nin EM'ler için
oluşturduğu yeni fon resmi olarak IMF tarafından onaylandı. Fonun
adına Kısa vadeli likidite imkanı verilirken seçilen ülkelerin IMF
kotalarının 5 katına kadar krediyi tek ödemede alması mümkün olacak.
4- Dün yine kar açıklayan VW'in 9 aylık kar 4.9 milyar EUR oldu. Dün
açıklanan karlardan Exxon ve Shell beklentileri karşılarken Colgate'in
de karı beklentilerden iyi çıkrı. HP, Intel ve Home Depot Amerikan
borsalarındaki yükselişe destek veren hisseler olurken yine
şirketlerden işten çıkarma haberleri geldi.
5- 4. çeyrek görünümünü revize eden Motorola 3,000 kişiyi işten
çıkaracağını açıklarken American Express de 7,000 kişiyi işten
çıkaracak. American Express bu işten çıkarmalarla 1.8 milyar dolarlık
tasarruf sağlamayı umut ediyor.
6- FED'in 26 Ekim'den beri ticari tahvil piyasasına girmesiyle bu
piyasadaki hacimler dün rekor artış gösterdi bir ara 500 milyar dolara
gerileyen hacim dün gece itibariyle yeniden 1.55 trilyon dolara
yükseldi.
7- IMF yetkilileri dün yaptıkları açıklamalarda piyasalardaki
dalgalanmalardan çok ekonomik yavaşlamadan endişeli olduklarını
belirttiler.
8- Dün Amerika'da adeta "resesyon olacak böyle olsun" dedirtecek
cinsten bir büyüme rakamı açıklandı. 1991'den bu yana ilk defa tüketim
harcamasının azalması sonucunda (%3.1 oranında daraldı) Amerika'da
üçüncü çeyrek GSYH büyümesi -%0.3 oldu. Beklenti ekonominin -%0.5
büyümesi yönündeydi. Dördüncü çeyrekte çok daha büyük bir daralma
beklenirken ilerleyen aylarda üçüncü çeyrek büyümesiyle ilgili
revizyonları takip edeceğiz.
9- IMF'nin Pakistan ile görüşmelerinin devam ettiği açıklandı ve resmi
görüşmelerin önümüzdeki günlerde devam edeceği bildirildi. Pakistan'ın
da Macaristan, İzlanda ve Ukrayna kervanına katılması bekleniyor. 9
milyar dolarlık bir paketten bahsediliyor.
10- Önceki faizleri 50 baz puan indiren FED'in ardından FED
yetkililerinin gelecek toplantılarda FED'in faizleri %1 seviyesinin
altına bile indirebileceğini ifade etmesi, büyüme rakamlarının
beklentilerden görece iyi çıkması Amerikan borsalarını destekledi. DJ
%2.1 ve Nasdaq %2.5 oranında yükseldi. Vadeli işlemlerde %0.1'lik ufak
düşüşler gözleniyor bugün için.
11- FED faiz indirimi sonrası para piyasasında faizler düşmeye devam
etti. 3 aylık LIBOR faizi, 3 aylık USD faizi ve Euribor faizi 20 bps
civarında gerileme kaydetti.
12- Büyük hedge fund'lardan bir tanesi olan Citadel finansman
ihtiyacını karşılamak için 1 milyar dolarlık bir fonunu kapama kararı
aldı.
13- Avrupa borsalarında dün yükseliş devam etti ve yukarıda
bahsettiğimiz şirketler karları ve görece iyi Amerikan büyümesiyle
ortalama %0.7'lik yükseliş yaşandı. Bugün Avrupa borsalarının %1
civarında yükselişle güne başlaması bekleniyor.
14- Bu sabah Asya'da dün ve önceki günkü raporlarımızda belirttiğimiz
BoJ faiz indirimi gerçekleşti. Seanslara düşüşle başlayan piyasalarda
Japonya 20 baz puan faiz indirerek faizlerini %0.3 seviyesine çekmesi
sonrası hafif bir iyimserlik gelsede indirim miktarının beklenenden
düşük olması ve oybirliğiyle verilmiş bir karar olmaması borsalardaki
satışları artırdı. Nikkei şu sıralarda %5 civarında aşağıda bulunuyor.
Diğer Asya piyasalarında ise Çin ve Japonya hariç %3 ile %6 arasında
değişen yükselişler görüyoruz.
15- Dün Rusya'daki %18'lik yükseliş dikkat çekerken petrol fiyatları
hafif düşmesine karşın LATAM borsalarındaki toparlanma devam etti.
Bovespa %7.5, Arjantin %6.5 ve Meksika %5.5 oranında yükseldi.
16- Yatırımcılar bugün Amerika'da açıklanacak Chevron (beklenti EPS:
3.27) ve Washington Post (beklenti EPS: 5.04) karlarına bakacak.
Ekonomik veri tarafında ise TSİ 14:30'da kişisel gelirler (önceki:
0.5%, beklenti: 0.1%), TSİ 16:00 Michigan güven endeksi (önceki: 57.5,
beklenti: 57.5) izlenecek. Avrupa'da ise TSİ 12:00'de Ekim ayı yıllık
TÜFE tahmini yayınlanacak (önceki: 3.6%, beklenti: 3.2%) ve aynı
saatte Eylül ayı işsizlik verisi (önceki: 7.5%, beklenti: 7.5%)
açıklanacak. Almanya'da da TSİ 09:00'da Eylül ayı perakende satışlar
(önceki: 3.1%, beklenti: -1.0%) izlenecek.


Herkese iyi seanslar ve haftasonlari dileriz


Ozgur Altug
Research
Raymond James Securities

Semih Saçlı: VIX Endeksi 35 seviyelerine gerileyebilir mi ?


Piyasalardaki dengelenme hareketleri gittikçe artıyor ama hala gözle görünür bir dinamik söz konusu değil. Yani kısaca yatırımcıları rahatlatacak bir hareket oluşmadı. Bunu da zaten tarihi rekor seviyelerinden aşağı inemeyen VIX Endeksi´nden anlayabiliyoruz. Bu günlerde izlediğimiz birçok göstergenin arasından gözümüzü VIX Endeksi´ne çevirdik.

Gözle görünür bir dinamik bozukluğunda olan piyasaların en önemli göstergelerinden biri olan VIX son iki haftadan beri 55 ile 70 seviyeleri arasında tutunmaya çalışıyor. VIX’in tarihinde gördüğü bu rekor seviyelerinin bugünlerde dikkatle izlenmesi gerektiği kanısındayız.

Yukarıdaki VIX grafiğine bakıldığında, endeksin son iki aydır bir yükseliş dinamiğinde olduğunu ve geçtiğimiz hafta 90 seviyelerinde zirve yaptığını görüyoruz. Bu grafiğe göre endeksin yükselen trend çizgisi 55 seviyelerinde bir destek oluşturmakta. Eğer bu söz konusu destek seviyesi kırılırsa, endeks geçtiğimiz dönemlerin zirvesi olan 37 seviyelerine kadar gerileyebilir.

Bu söz konusu dinamikten dolayı, VIX’in bugünlerde çok yakından izlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Eğer endeksin iki aylık yükseliş dinamiği önümüzdeki hafta içinde kırılırsa, bunun piyasalardaki dengelenmenin belirli bir sürede de olsa geri gelebileceğini ileri süreceği kanısındayız.

Tera Menkul - Stratejist

Turkish Bank Bubble Chart

ABD ve Türkiye ekonomisine genel bir bakış
09.11.2008 - BURAK SALTOĞLU

ABD ekonomisi topal ördek sendromundan ‘değişim’ fazına geçti. Bu değişim piyasalara kısa vadeli doping yapmayacağı belliydi zira hala Obama’nın ekonomi takımı belli değil, politik stratejileri belli değil vb. Ekonomik kurtarma programında revizyon olacak mı yeni ekleme olacak mı bunlar da önemli. Gelecek mali destek (stimulus) programının kapsam ve boyutu yine önemli. Tüm bunlar hangi politika araçları ile yapılacak bunlar daha da önemli. Bu da özellikle Obama’nın ekonomi kurmaylarının seçimi çok önemli. Zira Paulson-Bernanke ikilisinin kredibilitelerini korudukları (hatta SEC başkanının da) ciddi anlamda şüpheli. Özellikle Paulson’nın Yatırım bankacılığı kökeni oluşu ve ilk kurtarma planının çok yetersiz bir şekilde hazırlanıp zorlanması ABD’li piyasa yorumcuları ve akademisyenler tarafından ciddi anlamda eleştirildi. Obama’nın yeni Hazine Bakanı adayları arasındaki eski bürokrat ve akademisyen Harvard’lı (eski rektör) ve Clinton döneminde Hazinede görev almış Larry Summers çok önemli bir iktisatçı. Bu büyüklükte bir operasyonu yönetme kredibilitesi yüksek kişilerce yapılmalı. Volckers herhalde fazla yaşlı kalabilir. Ancak, tüm bunlar yaşanacak muhtemelen derin resesyondan kaçınmaya yetecek mi? Hiç şüphesiz hayır ama aynı uygulamayı aynı kişileri de piyasa tekrar görmek istemiyor herhalde. Doktoruna güvenmeyen bir hastanın iyileşmesi ne denli güçse bu da öyle bir şey. Bernanke burada görece daha az sorunlu ama bu derinlikte bir krizin sadece faiz ve para polikası ile çözülemeyeceğini daha erken öngöremeyip kurtarma planı benzeri programların şart olduğunu politikacılara daha erken duyuramaması maalesef karnesindeki olumsuzluklar arasında yer alacak. Faiz indirimlerinin kredi krizine ne kadar faydalı olduğunu nette göremiyoruz zira neredeyse sıfır faize rağmen konut ve şirket kredi faizleri hala eski seviyelerinde belki birçoğu kriz öncesinden bile yukarıda. Düşük faizin bir tek olumlu etkisi ABD dolarının değer kaybı ve ABD şirketlerinin kısa süreli yaşandığı yüksek ihracat performansı oldu. Bu resesyona daha erken girilmesini önledi. Ama görece değersiz Doların spekülatörlere sağladığı yardımla petrol ve emtia fiyatlarının aşırı yükselmesi önemli bir global panik yarattı ve krizin ve enflasyon beklentilerinin önemli bir şekilde artmasına neden oldu. Bu gelişme düşük faizin öngörülemeyen olumsuz bir yanı idi.

Özetle, dünya resesyon tarihi bize kredi sıkışıklığı ile küresel durgunluğun birleşmesinin yaratacağı hasarlar konusunda çok olumsuz öndeyiler sunuyor. Yaşamadığımız ekonomik şartlara gidiyoruz ama önemli bir belirsizlik var. Ortalama yatırımcı ve tüketici davranışı olaylar yatışıncaya kadar belirsiz ortamlarda köşesine çekilir. Kuruyan global likidite de süreçteki belirsizten çıkış hızını ciddi anlamda sınırlıyor. Her durumda daha çok alınacak yol var, bu kriz bizi daha da bıktırmadan bitmeyeceğe benziyor. Japonya tipi çok uzun süreli bir belirsiz büyüme sürecinden kaçınmanın politika araçlarını geliştirmek yine Obama’nın yeni rüya takımının sorumluluğunda olacak. Bunları ve AB ve diğer ülkelerin durumuna yakında değineceğim.

Türkiye ekonomisine gelmeden yazılar bitmez. Bu kriz bize gelmez vs görüşüne artık katılan kalmadı... Veriler bu görüşü sert bir biçimde değiştirdi. Maalesef yakın bir zamana kadar bu görüşe katılanlar sadece hükümet kanadında olanlar değildi. Bu kriz bize iki kanaldan gelecek diye başlayıp 2 çıpamız var onlara tutunmalıyız standartlığındaki ekonomi yorumculuğunu biraz geliştirme zamanı geldi görüşündeyim. Tabii uzun süre krizin etkilemesinin olmayacağı görüşünü savunan görüş yoğunlukta idi. Sonradan birden negatif tek ses çıkınca hükümetler reflesif olarak direnç gösterebiliyor. Örneğin krizin çok başlarına kadar ‘cari açık finanse edildiği sürece sorun olmaz’ o olmazsa ayrışma teorisi var görüşü hakimdi ve bu görüşler hükümetlerin ataletini destekleyen görüşler oldu. Görece geç başlayan uyarılar da dikkate alınmayınca elimizde bir tek IMF anlaşması kaldı o da diğer stratejileri uygulamamızı önleyebilir.

Türkiye’nin akut sorunu nedir? Büyüme mi yoksa yurtdışı finansman zorlukları mı? Büyüme durunca yurtdışı kredi bulabilir miyiz? Yoksa kredi bulamadığımız için mi büyüyemeyeceğiz? Yurtdışı kredibilitemiz artınca daha rahat kredi bulabiliriz ama büyümesi duran bir ekonomide şirket batma oranları artar. Bu krediyi bulmayı da sınırlayabilir. Unutmayalım yurtdışı kredileri ekonominin en hızlı büyüdüğü dönemlerde aldık. Bu noktada IMF anlaşmasının içeriği önem kazanıyor. Eğer büyümeyi gerçek anlamda artırmayı düşünüyorsak etkin kamu harcama kalemlerini seçip verimli maliye politikalarını uygulamalıyız. IMF daralan bir ekonomideki şirketlere kredi bulmak konusunda ne kadar destek olabilir? Faiz indirimi şu aşamada zor zira: spekülatif atakla da birleşebilir o yüzden ince bir nokta. Ama bu hassas noktada hükümet başarısız bir iletişim politikası izliyor. ABD eski başkanı Bush’un TV’ye çıkıp temellerimiz sağlamla başlayan ve FED Başkanı Berrnanke’nin sorunları yavaş yavaş artırarak açıklaması sürecinin daha da başarısız bir şekilde tekrarlıyoruz. Hükümet’in niyeti ve gerçek ekonomik kaygıları arasında da önemli farklar olabilir. Ancak, IMF ile 1997 Güney Doğu Asya, 2000 2001 Türkiye programları ciddi başarısızlıklar içeriyordu. Bunu o dönemki tüm gazetelerde ve akademik görebiliriz. Burada Türkiye’nin sorunları çok farklı. IMF muhtemelen bu farklılıkları gözetecek bir programla uğraşmayacaktır. IMF artık değişti demek çok ikna edici değil. Hele bu denli talep gördüğü ve durumu bizden çok çaresiz ülkelerle çalışırken. Ama hükümeti eleştiren herkesin tek çözümü bu anlaşmaya bağlamasının da önemli sorunları var. Eğer, anlaşma sorunu tam çözemezse yeni bir şey aramak zorunda kalacağız. Bu biraz ABD’nin herşeyi Bernanke’nin faiz indirimine koşullandırması ve o çalışmayınca başlayan paniğe benzeyebilir. Örneğin, kurtarma operasyonu üzerine hiç çalışılmadığı belliydi. Bu bağlamda, IMF anlaşmasının yapamayacağı şeyler var. Anlaşma bir şekilde olacak ama gerek hükümet gerek karşı görüş konuyu çok dar alanda tartıştığı için uygulamalar ne kadar ikna edici olacak göreceğiz. Gecikme maliyetli ama geçen süre Türkiye ekonomisinin uzun süreli menfaatleri için mi harcanıyor yoksa popülizm için mi? Bu ayrımda şeffaf olamamak IMF’ye desteği belki gereksiz yere artırıyor…



BURAK SALTOĞLU
Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Profesörü

[B]´Obama´nın düzeltmesi 18 ay sürer´[/B]

Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, ABD´nin yeni seçilen başkanı Barack Obama´nın ´herşeyi hatasız yapması halinde bile´ ekonomiyi düzeltmek için 18 aya ihtiyaç duyacağını söyledi.

Washington Post´ta bir yazısı yayımlanan Prof. Stiglitz, "Bu kolay olmayacak. Bu yıl 1.2 milyon özel sektör çalışanı işini kaybetti ve bu yıl sonuna kadar 1.15 milyon kişinin işsizlik sigortası ödemeleri sona erecek" dedi.

Stiglitz, seçim kampanyasında orta-üst gelire sahip Amerikalılar´ın vergilerini indirmeye karşı çıkan Obama´nın ayrıca George Bush tarafından 2001 ve 2003 de düşürülen vergileri tekjrar koyması ve temettü ve sermaye kazançlarını da normal gelir gibi vergilendirmesi gerektiğini söyledi.

"Böylece açık azalır, zaten zor durumda olan ekonomiye daha az sayıda ters etkide bulunmuş olursunuz ve vergi düzeni daha adil hale gelir" diyen Stiglitz, hükümetten yardım alan bankaların bu parayı temettü, prim ve yeni şirket satınalmalarında kullanmalarının önüne geçilmesi gerektiğini söyledi.

Haftasonu önceki haftasonlarına göre nispeten sakin geçti. Maddeleri
sıralarsak;


1- Cuma günü Ford Motor Co son çeyrekte 2.98 milyar dolar zarar
ettiğini açıkladı. Şirket, otomotiv bölümünün üretimde azaltmaya
gidilmesi ve diğer faktörler sebebiyle üçüncü çeyrekte 7.7 milyar
dolar nakit zarar ettiğini ve şu anda menkul kıymetler de dahil olmak
üzere 18.9 milyar dolar nakit pozisyonu olduğunu belirtti.


2- Amerika'da Cuma günü açıklanan Ekim ayı tarımdışı istihdam
rakamları 200K'lık düşüş beklentisine karşılık 240K düşüş olarak
gerçekleşti. Ayrıca Eylül ayı istihdam rakamı da -159K'dan -284K'ya
çekildi. İşsizlik oranı ise %6.5 ile son 15 yılın zirvesine tırmandı.


3- Kredi derecelendirme kurumları ara vermeden çalışmaya devam ediyor.
Moody's Macaristan'ın kredi notunu A3'e düşürürken görünümü negatif
olarak belirledi. Diğer taraftan Fitch de Macaristan, Kazakistan,
Romanya ve Bulgaristan'ın kredi notlarını düşürdü. Ayrıca yine Fitch
aralarında Güney Kore, Meksika, Şili, Malezya ve Güney Afrika'nın da
bulunduğu ülkelerin kredi görünümlerini düşürdü.


4- Washington Post'un haberine göre Amerikan Hazinesi kurtarma
paketinin çerçevesinin genişletilmesiyle ilgili çalışmalara devam
ediyor. Bu çerçevede kurtarma paketinden banka dışı kurumların
faydalanması hedefleniyor.


5- Amerika'da yapılan başkanlık seçimlerinin ardından Obama'nın
danışmanı seçilen Emanuel Obama'nın otomotiv sektörüne çok önem
verdiğini ve önlem paketi üzerinde çalıştığını söyledi. Bu arada GM ve
Chrysler Amerikan yönetiminden 50 milyar dolarlık destek paketi
istiyorlar.


6- Cuma günü Amerikan TMSF'si FDIC iki bankaya daha el koydu ve
Amerika'da toplam el konulan banka sayısı 19'a ulaştı.


7- Haftasonunun en olumlu haberi Çin'in açıkladığı 586 milyar dolarlık
ekonomik destek paketiydi. Bu sabah Asya piyasalarındaki olumlu
havanın en büyük nedeni bu paket gibi gözüküyor. Japon Nikkei endeksi
%5.9 yukarıda gözükürken Çin'deki kazançlar %7'nin üzerinde. Amerikan
vadeli işlemler piyasasında da borsaları %1.2'den fazla yukarıda
gözüküyor.


8- Cuma günü Amerika'da açıklanan kötü ekonomik verilere karşılık
Amerika'da sürpriz bir faiz indirimi olabileceği beklentisi ve
petrolün yeniden 60 doların üzerine çıkmasıyla yükselen enerji sektörü
hisseleri borsalar üzerinde etkili oldu. DJ %2.9 ve Nasdaq %2.4
yükseldi.


9- Avrupa'da Cuma günkü %1.9'luk ortalama yükselişin ardından bugün
vadeli işlemlere göre %3'lük bir yükseliş bekleniyor.


10- Bu arada Merrill Lynch Avrupa'daki 4 milyar dolarlık sorun
kredisini satışa çıkardığını açıkladı.


11- Yatırımcılar bugün açıklanacak karlardan en çok piyasalar
kapandıktan sonra açıklanacak Starbucks karı (beklenti EPS: 0.14)
izlenecek. Ekonomik veri tarafında ise önemli bir veri bulunmuyor.


Herkese iyi seanslar ve haftalar dileriz


Ozgur Altug
Research
Raymond James Securities

Semih Saçlı: [B]Piyasalarda sert satışlar yeniden başlayabilir mi?[/B]


Piyasalardaki hızlı toparlanma geçen hafta kendini bir kar satış dinamiğine bıraktı. Bu dinamik yatırımcıları ister istemez tedirgin etti. Orta vadeli trendin yükseliş dinamiği içine girdiği beklentilerinin yükselttiği bugünlerde bu satışların kısa vadeli bir kar realizasyonu olarak algılanması gerçekten çok normal bir görüntü çizdi.

Fakat bu görüşlerin yanı sıra, biz piyasadaki bazı dinamiklerin kısa vadedeki olumlu havayı ciddi bir şekilde tehlike içine soktuğunu düşünüyoruz. Özellikle aylardır yakından takip ettiğimiz küresel bankalar ve bunların en favori isimlerinden biri olan Citigroup’un bu söz konusu tepkilere gerçekten de çok güçsüz kalması bizlerde piyasaları bekleyen daha başka küresel problemlerin önümüzdeki haftalarda fiyatlanabileceği olasılığını yoğunlaştırıyor.

Sonuç olarak söz konusu orta vadeli trend beklentisinin korunması gerçekten de böyle bir ortamda çok yüksek risk taşıyan bir bakış açısı. Bu yüzden bizler orta vadeli dinamikteki olumlu beklentilerimizi bankalardaki güçsüzlüğünün yaratabileceği baskılar nedeni ile negatif çeviriyoruz. Bunun nedeni de piyasalarda çok hızlı düşüşlerin söz konusu olabileceği bir döneme giriyor olabileceğimiz yatmaktadır.

Cuma günkü kapanışta S&P 500 %2.8 yükselmesine rağmen S&P en büyük sektörlerinden biri olan Bankaların sadece % .9 yükselmesi küresel dinamiğin önemli bir parçası olan bankalarda gizli bir satışın söz konusu olabileceğini bizlere iyice düşündürmeye başladı.

Haftalardır yakından izlediğimiz Citigroup’un geçen Perşembe en düşük seviyesini kırıp rekor diplere inmesi, bizce orta vadeli bir dip oluşturmaya çalışan bir piyasanın dinamiğine uymuyor. Bu da piyasalarda kısa ve orta vadede hiç de iç açıcı olmayan bir resim çiziyor. Bizler Citigroup’un küresel piyasalardaki söz konusu tepkilere çok güçsüz kalmasına paralel olarak diğer küresel bankalarında küresel olumlu dinamiğe reaksiyonlarını çok yakından izliyoruz. Bu dinamiğin bir göstergesi olarak da BKX endeksinin gelişmiş piyasalar olan ilişkilerini çok yakından izliyoruz. BKX endeksinin küresel piyasalar ile olan ilişkileri diğer küresel bankaların Citigroup’un düşüş trendini izleyip izlemeyeceği yönünde fikir vereci olabileceği kanısındayız.

BKX endeksinin cuma günkü S&P 500’ün %3’e varan toparlanmasında, %1’in altında bir tepki ile sınırlı kalması diğer bankalarında Citigroup’u izleyebileceği görüşünü gittikçe güçlendirmeye başladı diye düşünüyoruz. Sonuçta her şeyi zaman gösterecek fakat bizler şu içinde bulunduğumuz dinamikte bankaların söz konusu güçsüzlüğünün mali krizin merkezi olan banka sektörünü hala yoğun bir baskı altında tuttuğunu ve bunun da mali krizin hala canlı olduğunu gösterdiği kanısındayız. Bizce bu da içine girdiğimiz bu dönemlerin mühafazakar ve gözlemci bir tavırla izlenmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Stratejist / Tera Menkul

[B][COLOR="Red"]Jim Rogers : Sarsıntı devam edebilir[/COLOR] [/B]

Yatırımcı Jim Rogers´a göre [B][COLOR="Red"]küresel hisselerdeki düşüş kötüleşebilir
çünkü değerler hala çok yüksek ve ekonomik problemler 2010´a kadar
devam edeceği için tahviller çok kötü bir yatırım olacak... [/COLOR][/B]


[COLOR="red"]ABD ve Avrupa´daki hisseler "her tür değerleme metoduna göre pahalı"
diyen Rogers, "Dibe gidiyor olabiliriz. Bunun dip olup olmadığını
bilmiyorum." diye ekledi. [/COLOR]


Dünya çapında hisse piyasalarında 28 trilyon dolar eridi...


Rogers Ekim ortasından beri Çin ve Tayvan´dan emtia ve hisse ile bir
Kore hissesi aldığını söyledi ama ayrıntılara girmedi. Rogers
emtiaları hala cazip yatırım olarak değerlendiriyor.


Çin´in teşvik paketinin, elektrik ve su sanayi gibi bazı sektörlerde
olumlu etkilerinin olacağını fakat diğerlerinin ABD´deki gelişmelerden
etkileneceğini düşünen Rogers, "Hisselerin emtiadan daha fazla
düştüğünü göreceksiniz. Bu böyle devam edecek" dedi ve "Piyasalara
geri dönmem dibin görüldüğü demek değil." diye ekledi...


Rogers, "Tahvilller gelecek 10-20 yılda berbat bir halde olacak."
dedi. Bunun nedeninin hükümetlerin genişleyen harcamalarını karşılamak
için büyük borçlar altına girecek olması olduğunu söyleyen Rogers,
artan para arzı ile enflasyonun yükseleceğini söyledi...


Global Stock Market Rout May Continue, Rogers Says


By Kyung Bok Cho


Nov. 12 (Bloomberg) -- The tumble in global equities may worsen
because valuations are still too high, and bonds will be a
``terrible'' investment as economic problems persist until 2010,
investor Jim Rogers said.


Stocks in the U.S. and Europe ``are still expensive on any historic
valuation method,'' the chairman of Singapore-based Rogers Holdings
told a Seoul conference today. ``We may be hitting `a' bottom. I don't
know if it's `the' bottom.''


More than $28 trillion has been erased from global equity markets as
credit losses and writedowns climbed to $690 billion in the worst
financial crisis since the Great Depression. The U.S. has announced a
$700 billion bank bailout, while China on Nov. 9 pledged 4 trillion
yuan ($586 billion) to bolster its economy.


Rogers's purchases since mid-October include commodities and equities
in China and Taiwan, as well as ``a Korea stock,'' he said, without
giving details. He still favors commodities as an investment as
fundamentals are ``unimpaired'' amid a global liquidation of assets,
he said.


China's stimulus package is ``certainly going to have an effect on
some industries,'' including the electricity and water industries,
though others remain vulnerable to developments in the U.S., Rogers
said.


Worst Performer


``Some parts of the Chinese economy are going to be badly affected by
the Western recession and some parts are going to do well,'' he said.
``The problem of course is that part of the Chinese economy is tied to
the West.''


China's benchmark stock index, the CSI 300, has slumped 67 percent
this year, making it Asia's worst performer. In comparison, the Dow
Jones Industrial Average index of 30 leading U.S. companies has lost
35 percent.


An MSCI index of developed- and emerging-market stocks has lost 44
percent so far this year, compared with a 30 percent decline in the
Reuters/Jefferies CRB Index of 19 commodities.


``You will see that stocks have gone down more so far than
commodities. That will continue as far as I'm concerned,'' he said.
``I have started going back into the markets; that does not means it's
the bottom.''


Rogers, 66, correctly predicted the start of the commodities rally in
1999. His books include ``Hot Commodities: How Anyone Can Investment
Profitably in the World's Best Market'' and ``A Bull in China:
Investing Profitably in the World's Greatest Market.''


``Bonds are going to be a terrible place to be for the next 10, 20
years,'' Rogers said, because governments around the world will be
issuing great amounts of debt to back up their expanded spending.
Inflation will accelerate because of increased money supply, he said.


To contact the reporter for this story: Kyung Bok Cho in Seoul at


Last Updated: November 11, 2008 22:48 EST

[B]Pimco CEO´su Mohammed El-Erian: [COLOR="Red"]En son hisseler toparlanacak ..[/COLOR] [/B]


Pimco CEO´su Mohammed El-Erian [COLOR="red"]hisselerin finansal kargaşadan
toparlanacak son varlık sınıfı olacağını [/COLOR]ve yatırımcıların yüksek
kaliteli yatırımları hedeflemesini söyledi...


El-Erian buna ek olarak yatırımcıların krizin sonunu getirmeyi
denemeyi bırakmalarını ve finansal karışıklığın gelecek evrimi için
iyi pozisyon almaya odaklanmalarını belirtti.


"Şu an riskli varlıklar almak için uygun zaman değil" diyen El-Erian,
"Pimco´daki basit imaj, bir fırtınada olduğumuz" dedi. Sadece
şemsiyenin altında olmak değil aynı zamanda yüksek kaliteli
yatırımlarda şemsiyeyi tutan da olmak istediklerini belirten El-Erian
"Üstünüze su sıçrarken şemsiyenin altında olmak yeterli değil
şemsiyenin kontrolü de sizde olmalı" diye konuştu..


Krizin dönüşümünü izleyin


El-Erian´a göre herkes krizin sonunun gelmesi çağrısında bulunuyor
fakat yapılması gereken krizin nasıl dönüştüğünü anlamak...


"Bu sistemin içindeki bir kriz değil, bu sistemin krizi. Muhtemelen üç
çeyreği geride bıraktık, gelecek aşama politika tepkileri ve
yatırımcıların bakması gereken şey bunun nasıl şekillendiği ve onun
şekillenmesinin ilerisinde durduklarından emin olmak."


Tepki politikalarına gelince piyasalar dünden eyleme geçilmiş olmasını
istiyor fakat politika yapıcılar bunu birkaç aylık zamanda
sağlayabilir...


Hükümetlerin kafa yapısı İngiltere Başbakanı Gordon Brown tarafından
çok iyi özetlendi: "Hükümetler ne gerekiyorsa yapacak, istediklerinden
değil ama alternatifler daha kötü olduğu için"...


[B]Stock Recovery Will Come Last: Pimco's El-Erian Stocks will be the last asset class to recover from the financial turmoil and investors should aim for high-quality investments in the meantime, Pimco co-CEO Mohamed El-Erian said Wednesday. [/B]


[url]http://www.cnbc.com/id/15840232?video=925985726[/url]

KRİZ PLANI

13 Kasım 2008


Ortalık yine gelişmekte olan ülkelerden gelen haberlerle tarumar
durumda. Rusya'da üç bankaya el konulması ve İzlanda'ya yapılacak
yardımda sorunlar çıkması ortalığı karıştırdı. Aslında geçen hafta
sonu Çin'in açıkladığı 560 milyar dolarlık paket herkes tarafından
olumlu karşılandı ama, bu paket durumun vehametini ve dünyadaki dış
talebin daralmasının ölçülerini gösteriyordu.


Öncelikle Çin'İn açıkladığı 560 milyar dolarlık harcama paketinin ne
anlama geldiğini söyleyeyim. Bu paket Çin'İn GSMH'nın neredeyse yüzde
20'sine yaklaşıyor. Yani devlet kamu harcamalarını bu miktarda
artıracak. Düşünsenize biz eğer bu tür bir paket açıklamış olsaydık ne
yapardık? Bizim GSMH'mız yaklaşık 550 milyar dolar civarındaydı. Bunun
yüzde 20'si 100 milyar dolardan fazla ediyor. Şu anki kurla zaten
bizim bütçemiz 120 milyar dolardır. Bunun üzerine 100 milyar dolar
daha harcama planını açıklasaydık ne olurdu?


Peki Çin bunu niye yaptı?


Çünkü çinde son birkaç yılda kurulan fabrikaların tümü yaklaşık yüzde
90 kaldıraçla kuruldu. Yani siz 10 lira koyup 90 lira da banakadan
borç alıp fabrikaları kurdunuz. Krizle birlikte dış talep kesilince,
bu sefer Çin iç talebi canlandırmaya çalışıyor ve makinelerin
çalışmasını sağlayıp, Fabrikaların bankalara olan yükümlülüklerini
yerine getirmesini istiyor. Fakat başarılı olamayacaklar. Çünkü Çin'de
insanların tasarruf eğilimi çok yüksektir. Yani Japonya gibidir.
Devlet harcamalarını ne kadar artırırlarsa artırsınlar, bu para
harcamaya dönüşmeyip tasarruf edilecek ve çarpan etkisi
yaratmayacaktır. Dolayısıyla Çin ekonomisi de şiddetli bir resesyona
girmek zorundadır. Fakat bu hemen olacak birşey değil. İleride
göreceğiz.


Şimdi "hocam biz kendi derdimize mi yanalım? Çin'in derdine mi
yanalım" dediğinizi duyuyorum. Merak etmeyin bizim derdimiz falan yok.
Ekonomi yönetimimiz hala krizin boyutlarının farkında değil. 100 yılda
bir ortaya çıkan türde bir kriz var ama "beni ısırmaz" mantığı hakim.


Bundan sonra olacakları anlatayım. Dolar 1.75'e gelecek. Yeniden
buradan aşağı dönecek gibi olacak. Fakat ardından bu seviye yukarı
kırılınca 1.80 civarında Merkez Bankamız müdahale ederek, 2-3 gün
içinde en az 8-10 milyar doların daha dışarı kaçmasına ve rezervlerin
erimesine sebep olacak. Bu arada vatandaşlarda aynı seviyelerde hızla
dolar satmaya başlayacaklar. Bunları da dışarı kaptıracağız. Hele ki
Rusya'dan ruble'nin devalüe edildiği haberi geldiği anda kurları
tutmak mümkün olmayacak.


Şu an Bankalar her ne kadar kredileri geri çağırmasa da kredi faizleri
yüzde 30'u geçmiş bulunuyor ve dışarıdan borçlanan firmalarımız şimdi
içeriye döndüler ama nakit bulamıyorlar. Bursa, Eskişehir, Denizli
sapır sapır dökülüyor. Krizin ayak sesleri ortalığı inletmeye başladı.
Bankalar şu an eleman çıkarıyorlar. Hatta eleman çıkarmakta olan bir
banka basım mensuplarını çağırıp, eleman alacağız, büyüyeceğiz falan
diyor. Kamu bankaları da eleman çıkarmaya başladılar. Kısa bir süre
notmuz da düşecek ve ortalık yangın yerine dönecek. Aslında hala
vaktimiz var ama, sesimizi duyuramıyoruz. Duyanlar ise "yaşar sen de
çok abartıyorsun" diyorlar.


Ben bu filmi tam kırk kere izledim. Aynı şeyler oluyor. Son 7 yılda 40
tane krizi dakika dakika inceledim. Filmin bütün sahneleri aynı.
Ekonomi yönetimleri aynı şeyleri söylüyor. Arjantin krizi öncesinde
Arjantin devlet başkanının veya Meksika krizi öncesinde Meksika
Başkanının söyledikleri adeta copy edilip şu an paste ediliyor.


Borsa daha da düşecek. Önümüzdeki bir yıl içinde 1 doların da altını
göreceğiz.


Dolar dünyada değer kazanmaya devam edecek. Şu an gelişmekte olan
ülkelerde dolar borcu olan herkes dolar bulup bunu kapatmaya çalışıyor
ve dolar yetmiyor. Düşünsenize tüm dünyada neredeyse 5 trilyon
dolarlık likidite sağlanmış ve hala dolar değer kazanıyor. Herkesin
borç kapatmak için dolara nasıl saldırdığına bir bakın. Bu arada
Japonya'dan carry trade yapanlar da dolar bulup Yen pozisyonlarını
kapattığı için, Japon Yeni de dolara karşı değer kazanıyor. Artık kâr
ve zarar mehfumu ortdan kalkmış durumda ve yeni bir felaket HEDGE
Fonlardan gelecek. Bu hafta sonu hedge fona yatırım yapanlar
paralarını çekip çekmemeye karar verecek. Ocak ayında ise bunun
sonuçlarını göreceğiz. Soros'un söylediği gibi 2 trilyon dolarlık
hedge fon piyasası belki de 600 milyar dolara düşecek. TÜREV olan
herşeyin şu an integrali alınmaya çalışılıyor ve dünyadaki felaket
gittikçe büyüyor.


Herkes dolar borcunu kapattıktan sonra, takriben 2009'un Mart-Nisan
aylarından sonra belki de daha erken bir zamanda bu dolarlar piyasaya
çıkmaya başlayınca seyreyleyin cümbüşü. Bir yandan faizler hızla
artmaya başlarken bir yandan da şiddetli bir enflasyon gelecek ve tek
adres altın olacak. Çünkü dolar tahttan inince bu boşluğu altın
dolduracak. Ben yarın ne olacağını anlatmıyorum. Ben sizlere
önümüzdeki 1-2 yılda neler olacağını anlatıyorum. Bu yüzden kalkıp da
yarın bana "Altın düştü" hocam demeyin. Kısa vadede belki de altın 640
dolarlara kadar inecek ama ondan sonraki yükselişi de çok sert olacak.
Neyse bu konuyu ileriki zamanlarda daha uzun uzun yazacağız ama o
zaman geldiğinde sizlere "dönüp 2008 Kasım ayında yazdığım yazıları
bir daha okuyun" diyeceğim. Fakat şimdilik dolar revaçta kalmaya devam
edecektir. Euro/dolar paritesi önümüzdeki 3 ay içinde 1.16
seviyelerine kadar gerileyebilir. Euro/Dolar'da 1.2950 yukarı
kırılmadığı sürece 1.16'ya gerileme olasılığı yüksektir.


Dün gece dow jones yüzde 4'ten fazla düştü. Bugün bizim borsa da 24
bin civarında açılıp yeniden 23.500 seviyelerini görebilir. Fakat
bunun bir önemi yok. Borsadan ne olursa olsun uzak durun. Çünkü hiç
ummadığınız şirketler iflas edebilir. Dün mahkemedeydim. Bilirkişi
olarak elime birçok dosya geliyor. Şu an mahkemelerde haciz dosyaları
ikiye katlanmış ve iflas erteleme talebiyle başvuranların sayısında
ciddi bir artış var. Tüm bunlar olurken, hala "kriz bizi etkiler mi"
tartışması abuk subuk bir tartışmadır.


Son bir veriden bahsedip yazımı bititiriyorum. Navlun endeksi 19.850
tepe seviyesinden 875'e kadar düştü. Yani 6 ay önce geminizi bir
günlüğüne 19.850 dolara kiraya verirken, şimdi geminin günlük kirası
875 dolardır. Bu para ile gemide çalışanların günlük yemek ihtiyacını
bile karşılayamazsınız. NAvlun endeksleri dünya ekonomisinin en iyi
öncü göstergeleridir. Gelecek yıl dünya ticaret hacminin ne kadar
daralacağını gösteriyor. IMF tahminlerine göre dünya ticaret hacmi
yüzde 2 daralacakmış. Sevsinler sizi... Bu rakamın en az beş katı
daralma olacak. Dow Jones endeksinin önümüzdeki 1 yılda 4-5 bine
düştüğünü görürseniz de hiç şaşırmayın. Biz hala çok güzel günlerimizi
yaşıyoruz.


Ama şunu da söyleyeyim ki; bu yazıyı okuyup iki gün sonra
unutacaksınız... Çünkü beyin Cenab-ı Allah tarafından öyle
programlanmıştır. Kötüyü kabul etmek istemez. Krizler "cash is king"
siz de cash'de kalmaya devam edin. Bu durum ekonomi için hiç iyi
birşey değil ama, herkes hep birlikte harcamaya karar vermedikçe,
sizin tek başınıza gidip harcama yapmanız ekonomi batarken sizi de
batırıyor.


Elimde çok iyi hazırlanmış bir kriz planı var. Bu plan 40 krizin
dakika dakika incelenmesi ve 36 krizin de akademik sonuçlarının
incelenmesiyle hazırlanmıştır.
Bu krizlerde neler olmuş?
Hükümetler neler yapmış?
Hangi reçete en iyi sonucu vermiş?
Biz neler yapabiliriz?
En başarılı sonucu verecek kriz planı nedir?


sorularının hepsi incelendi ve cevap verildi. Devlet büyüklerimiz,
ekonomi yönetimimiz, Merkez Bankamız, TOBB, TUSİAD, MÜSİAD, Hazine kim
dinlemek isterse gelip anlatacağım. Fakat burada yazamam. Çünkü
yazarsam planın işlerliği kaybolur.


Kalın sağlıcakla...


Yasar ERDİNÇ

GERÇEKLERE DÖNÜS....

3 aydan beri "paket yardimlari" hiç bir seye yaramiyacak belirtirken,
maalesef Sherif Paulson kalkti "paket" modasi ortaya koydu ve bütün
dünya bu modaya uyup, hata üzerine hata yapti : bu spekulasyonu
yaratan bankalara para vermek ne yazikki çözüm degildir çünkü her zaman
belirtigim gibi bu bankalara 1 dolar verseniz, 700 Milyar verseniz hiç
bir farki yok : dakikada sifirlarsiniz...çünkü bankalarin kayiplari
tamamem türev enstrümanlardan kaynaklansiyor.. ve bu enstrümanlarin degeri
sifir oldugu için, verilen her türlü para sifirlanir (YANI 0X0=0 !!).


Iste dün Itfayeci Paulson bunu sonunda anlandi (paket degisicek
derken) : aslinda bu para verilirse, 2009 da ABD de FED ve HAZINE
nin tamamem sonu olur.... Iste Paulson ve bütün kurtarma ekibi
bundan korktular.....


Yani dün gerçeklere dönüs oldu diyebiliriz....Tabiki piyasa buna
olumsuz tepki verdi (bankalarin hepsi -10% deger kaybetti)....


Öte yandan ,1997 de gibi, dün yine RUSYA gerginligi yasandi : ülke
"default" yapacak diye hala korkusu var....


Tablo da tek olumlu olan : GM in bu hafta sonu bir kurtarma plani
gelebilcek söylentisi açiklamasi.....Bu yardim dedigim gibi acele bu 3
günde gelmesi gerekiyor..


Aslinda burada bunu tekrar vurgulamak istiyorum : su an "extra" bir
olay ile karsi karsiyiz (Sherif Paulson un sayesinde).....LEHMAN ile
ilgili gerginlik hala devam ediyor ve dünya da gücünü kaybeden hedge
fonlar,
artik Aralik ayinda tamamem sifira gelmelerini görecegiz.... 4.5
Trilyon deger de olan bu fonlar, bu son günlerde 1.5 Triyon a
indi..... Artik son nefeslerini vermeye hazirlaniyorlar....


Maalesef son nefesleri verirken (nakit arayisinda olduklari için), EM
lerde satislar sürmesi münkün gözüküyor.... Tamamem kontrol disi olan
bir durum.... Bu yüzden YTL hala baski altinda ve fonlar bu tür
kasirgalarda güvenli liman olarak dolara yöneliyorlar.....


YTL ne zaman güc kazanir sorarsaniz : parite dip yaptiginda ( bu dip
1.23 lerde gözüküyor su an ) o zaman 1.28 ve ondan sonra önceden
belirtigim gibi 1.32 seviyesi önemli.... O zaman iste YTL 1.50 , ve
ondan sonra 1.40 lara gidebilir...Yani YTL güçlenmesi tamamem parite ye bagli....


Baybars Sezen

Semih Saçlı: Piyasalar nereye gidiyor?


Piyasalar her geçen gün yatırımcıların kafasını iyice karıştıran bir dinamik oluşturuyor. Özelikle dün ABD Hazine Bakanı Mr. Paulson’dan gelen açıklamalar krizin ne kadar büyük olup olmadığı hakkında ABD devletinin bile bir fikir sahibi olmadığını gösteriyor. Böyle bir ortamda yatırımcıların her gün yaptığı ortak tek bir şey kalıyor, o da kendilerine tekrar tekrar tek bir soruyu sormak. Bu soruyu da kısa bir cümle ile netleştirmek gerekirse herhalde (piyasalar nereye gidiyor?) demek en doğrusu olurdu. Bu sorunun cevabını ancak zaman gösterecek fakat bizler piyasalardaki bir kaç önemli dinamiğin altını çizerek önümüzdeki dönemdeki küresel dinamiğin nasıl bir ortam oluşturabileceğini algılamaya çalışıyoruz.

Gözle görünen en önemli nokta piyasaların iç dinamiklerinden biri olan, büyüme ile değer arasındaki negatif ayırım. Bizce bu ayrımın da küresel trendde bir toparlanma beklentisinin olmadığını işaret ediyor. Küresel piyasalarda son dönemlerde, büyüme dinamiğinin en güzel göstergelerinden biri olan Nasdaq’ın, değer dinamiğinin bir göstergesi olan Dow Jones’a oranla daha güçsüz kalması, bu noktanın altını açık ve net bir şekilde çizen bir dinamiği gösteriyor.

Sonuçta böyle bir ortamda büyüme temelli Nasdaq endeksinin geçtiğimiz ayın dip seviyelerine gelmesi gerçekten de trendin aşağı yönlü gücü hakkında bir fikir verici olabilir diye düşünüyoruz. Böyle bir ortamda bizler yatırımcıların (küresel piyasalar nereye gidiyor?) sorusunu kendilerine her geçen gün sormaya başladıklarını düşünüyoruz. Bu sorunun cevabını da doğal olarak çoğunlukla Dow Jones, S&P 500, Nasdaq ve DAX’a bakarak algılamaya çalışıyorlar.

Dow Jones’a bakıldığında 7200-7500 seviyelerinde gözle görünür uzun vadeli bir destek söz konusu, bizler bu söz konusu desteğin piyasalarda dikkatle izlenileceği kanısındayız. Bu söz konusu destek seviyesinin Dow Jones’un dün kapanışının %10 altında kalmakta olduğunu görünce yatırımcıların (dibe yakın mıyız?) sorusunu kendilerine sormalarına neden olduğunu düşünüyoruz.

Gerçi her şeyi zaman gösterecek ama bizler bankalar ile temel piyasalar arasındaki ve ayrıca büyüme ile değer arasındaki negatif ayrımın önümüzdeki dönemlerde çok dikkatle izlenmesi gerektiği kanısındayız. Bu söz konusu dinamiklerin önümüzdeki 7500 Dow Jones desteğinin ne kadar gerçekçi bir destek olup olmayacağı açısından bir fikir verici olabileceğini düşünüyoruz. Sonuçta bizler küresel piyasaların bir göstergesi olan Dow Jones’daki bu söz konusu destek noktasının orta vadede çok tehlikeli olabileceği kanısındayız. Bunun nedenlerinden biri de tekniksel olarak bu desteklerin kırılmasının küresel piyasalardaki düşüşleri hızlandırabileceğidir. Bu da geçtiğimiz dönemlerde küresel piyasalarda yaşadığımız %10’luk günlük düşüşlerin yeniden piyasalara hakim olması anlamına gelebilecektir diye düşünüyoruz.

Stratejist / Tera Menkul