Takip ettiğimiz hisse senedi endeksini yıllardır veri ekranlarında, televizyonda izliyoruz, endeksin nereden nereye geldiğini hafızamızda tutuyoruz, belki endeksin teknik analizine göre yatırım kararı veriyoruz. Peki endekslerin içinde uzun zamanda ne gibi değişiklikler olduğunu biliyor muyuz?
Bizim takip ettiğimiz İMKB-100 endeksi 2000 yılı başında onbeş binli seviyelerde rekor üstüne rekor kırarken bugüne geldiğimizde altmış binlerde. On yıl önceki endeksin içine baktığımızda bugüne taşınan sadece 44 hisse senedi var. Bugünkü endeksin %56’sı başka şirketlerden oluşmakta. Sanayi ağırlıklı oluşturulan endeks bugün finans şirketlerinin yön verdiği bir hal almış durumda.
Aynı durum sadece bizde değil belli başlı yabancı borsalarda da yaşanmakta. Amerika’nın en bilinir endekslerinden S&P500’den çıkan ve endekse giren hisse senetleri uzun dönemde aslında endekste kalan hisselerden fazla. İyi performans gösterdiği düşünülen şirketler, endekse girme zamanı geldiğinde ekonomik aktiviteyi doğru yansıtan şirketler yerine kısa sürede zirveye fırlamış şirketlerden oluşmakta. Endeksten atılması için hissenin posasının çıkması beklenince, dışarıda kalan şirketlerden artık kötü performans beklemek için de çok geç oluyor. Son onbeş yılı incelediğimizde çıkan hisselerin 12 aylık performansı ortalama %14 olurken endekse eklenenlerin ortalama getirisinin sıfır olduğunu görüyoruz.
1999 yılında Dow endeksi ilk defa 10000 sınırını geçti ve internet devri şirketlerinin üç yıldızıyla bir mağaza zinciri endekse dahil oldu. O günden bu güne performansları; AT&T %45 aşağıda, Home Depot %38 aşağıda, Intel %50 aşağıda, Microsoft %47 aşağıda. Dow %1 yukarıda.
2004 yılında Dow’a dahil edilen Pfizer %51 aşağıda, Verizon %14 aşağıda, AIG’nin durumu malum. Dow o günden bugüne %3 yukarıda.
Son yıllarda yapılan araştırmalar açıkça endekslere yeni dahil olan hisselerin, endekslerden çıkarılanlara oranla (iflaslar hariç) daha kötü performans gösterdiğini kanıtlıyor. Medyada yer alan endeksler borsanın ve ekonomilerin barometresi olarak algılanırken göstergelerin içeriklerinin bu kadar hızlı ve fark edilmeden değişmesi acaba yatırımcıyı yanıltıyor mu?